Als jouw kind niet praat, maak jij misschien de hele dag keuzes voor je kind. Wil je weten wat je anders kunt doen als je terugkerende patronen ziet bij je kind, lees dan deze blog.
Als je kind niet spreekt, zul je steeds voor een uitdaging staan
Wat zou hij of zij willen? Duizend en een keer denk en beslis je voor je kind. Maar vul je het wel op de juiste manier in? Word je kind boos of raakt het gefrustreerd omdat het iets héél anders wilt of bedoelt? Moeilijk hoor, met al je goede bedoelingen zit je er soms toch nog naast. Of heb je een kind die nooit zijn voorkeuren laat zien? Die altijd alles maar voor lief neemt en 'goed' vindt?
Je realiseert je dat je aan het invullen bent omdat je kind het zelf niet kan vertellen. Zo ben je steeds aan het wikken en wegen. Best vermoeiend, toch? Of anders wel onzeker. Waar doe je goed aan?
Het is al heel fijn wanneer je de uitingen die je kind laat zien, kunt lezen, ofwel verstaan. Lees hierover mijn vorige blogs: Wil jij je niet sprekende kind ook zo graag begrijpen? en Hoe je jouw niet sprekende kind nog beter kunt begrijpen èn beantwoorden
Misschien zou je het graag anders willen?
Er ís een manier die ervoor kan zorgen dat jouw kind zelf initiatieven leert nemen.
Zou het niet geweldig zijn, wanneer je kind ook zelf wat kan aangeven? Dat je niet altijd hoeft te raden en te interpreteren, maar dat het bepaalde gedragingen met bewuste intentie gaat inzetten? Wat zou dat voor je betekenen?
Een baby gaat gedrag herhalen
Je kan het goed vergelijken met het omgaan met een baby. Van een baby vinden we het de normaalste zaak van de wereld dat het niet kan praten. Baby's laten alleen lusten en onlusten zien. Als ze huilen weet je dat er iets aan de hand is, maar wat het is weet je niet zeker.
Doordat jij reageert op het huiltje of een grimas van de baby, leert het dat het daardoor aandacht krijgt en er een bepaalde reactie volgt. Onbewust gaat het daardoor dit gedrag herhalen. Het is een natuurlijk proces. Bij kinderen en volwassenen met een communicatieve beperking kan dit op dezelfde manier werken.
Hieronder drie voorbeelden ter illustratie
- Een jongen veegt na de maaltijd, nadat zijn moeder zijn mond afgepoetst heeft, altijd met zijn spastische hand over zijn kin.
Buiten de vraag waarom hij dit doet, ontstaat het idee om dit patroon te gaan gebruiken als teken dat hij klaar is. Wanneer zijn moeder hem over de kin ziet wrijven zegt ze nu “Je bent klaar”.
Na een hele poos waarin hij met deze eigen handeling nog niet de intentie heeft om aan te geven klaar te zijn, zet deze jongen dit natuurlijke gebaar nu wél bewust in om aan te geven dat hij genoeg heeft. In weer een later stadium gebruikt hij zelfs ook in andere situaties, zoals bijvoorbeeld tijdens het spelen, hetzelfde gebaar om aan te geven dat hij wilt stoppen. Er is een manier van communicatie ontstaan tussen ouder en kind.
- Mijn cliënt voor wie ik muziek maak, is maar liefst een zeventiger die nauwelijks spreekt en weinig initiatieven neemt behalve dan voor het vragen van eten of koffie. Wanneer ik haar benader met een muziekinstrument, duwt ze deze weg. Zal ik gitaar spelen? Ze duwt het weg wanneer ik te dichtbij kom.
Toch heb ik dit wegduwen niet als afwijzing, maar juist als uitgangspunt genomen waarmee ze haar keuze kan bepalen. Zo houd ik twee plaatjes van enerzijds een gitaar en anderzijds een ukelele voor haar en vraag ik daarbij: “Wat wil je?” Alweer duwt ze tegen een van de plaatjes. Is dit de gitaar, dan ‘beaam’ ik, alsof het een bewuste keuze is deze actie met: “Gitaar!” En vervolgens speel ik daarop.
In het begin doet ze maar wat, als ze het maar kan wegduwen. Maar na enige tijd gaat ze er mee ‘spelen’. Dan kiest ze op een dag alleen maar ukelele. De hele tijd. Ik speel dan de hele tijd op de ukelele. Het andere moment wisselt ze juist heel vaak tussen de instrumenten.
Ik manipuleer haar keuze ook wel eens en dan draai ik de plaatjes om, zodat ze niet alleen het rechter,- of alleen het linkerplaatje kiest of degene die het dichtste bij is. En nu? Deze zeventiger kiest bewust het instrument dat ze wilt horen van mij! Ze wisselt tussen gitaar, ukelele en accordeon!
- In een derde voorbeeld heb ik te maken met een jongetje in een rolstoel, gevangen in zijn lijf. Hij kan nauwelijks bewegen. Het enige dat ik waarneem is zijn ademhaling. Zijn ademhaling wordt uitgangspunt. Door middel van een hoorbare uitademing en later sóms met stem, omdát ik er op reageer, bevestigt hij nu zijn keuze. Er gaat een wereld voor hem open!
Jouw kind leert op deze manier van zich te ‘laten horen’
Ook jouw kind kan op deze manier invloed ervaren en zien dat er gereageerd wordt op zijn of haar beweging, geluidje, of natuurlijke gebaar. Het kan hiermee initiatief gaan nemen in de communicatie met de omgeving, omdat het ervaart dat het succes heeft. Omdat jij er steeds op reageert.
Zo kan het tot eigen keuzes komen doordat het bewust wordt van het effect. Hoe mooi is het dat ook jouw kind hiermee regie kan ervaren? Willen we niet allemaal regie over ons leven? Wanneer je op deze manier omgaat met de uitingen van je kind ontstaat er gezamenlijke communicatie:
“Talking in the same language”
Op het moment dat je invult voor jouw kind en alle keuzes maakt dan kun je erover gaan twijfelen of het de juiste invulling is. Door gebruik te maken van en te reageren op de natuurlijke gebaren, bewegingen of geluiden die jouw kind al laat zien, horen of misschien wel voelen, kun je komen tot een taal die jullie allebei begrijpen. Dit zorgt ervoor dat je kind bewust wordt van zijn acties en hierin eigen initiatief gaat nemen. Het leidt naar meer verbinding. Jullie begrijpen elkaar!
Heb jij al een idee welke natuurlijke uiting je als uitgangspunt zou kunnen nemen?
In het 2e voorbeeld pas ik een hulpmiddel toe, namelijk de plaatjes van gitaar en ukelele. Dit heeft zo zijn reden. Lees hierover in mijn volgende blog over het ondersteunen van het gesproken woord.